Topole należą do rodziny wierzbowatych (Salicaceae).
Spośród ok. 100 znanych gatunków, odmian i mieszańców należących do rodzaju Populus, jedne preferują klimat północnej Azji, Europy i Ameryki, inne znoszą gorący klimat Afryki oraz południowej Azji i Europy.
W Polsce w stanie naturalnym występują tylko trzy rodzime gatunki:
Rosną u nas z powodzeniem również inne gatunki topoli, pochodzące z innych rejonów, np. berlińska, kanadyjska, kalifornijska, balsamiczna oraz wiele innych. Bardzo popularna w Polsce jest odmiana topoli czarnej (Populus nigra var. italica) o charakterystycznym stożkowatym kształcie, znana jako topola włoska.
Topole to drzewa dwupienne, wiatropylne. Kwiatostany w postaci zwisających kotków ukazują się przed pojawieniem się liści lub równocześnie z liśćmi. Owocem jest torebka wypełniona licznymi nasionami, z których każde jest zaopatrzone w pęczek delikatnych, białych włosków ułatwiających roznoszenie przez wiatr. Ta cecha przyniosła topolom niesłuszną opinię roślin wywołujących alergię. Dzięki dokładnym badaniom naukowym alergolodzy zaliczyli topole do roślin słabo uczulających.
Topole osiągają wysokość od 20 do 40 metrów, szybko tworząc prosty pień i proste konary. Korzenie tworzą dość płytko gęstą siatkę, rozprzestrzeniającą się daleko poza obręb korony (do 30 m). Z tych poziomo rosnących korzeni z reguły w kilku miejscach wyrastają korzenie rosnące w głąb podłoża, do głębokości 2-3 m. Za stare należy uznawać drzewa w wieku od 80 do 150 lat, choć znane są również osobniki starsze, o imponujących rozmiarach pnia i korony.
Pozytywną cechą topoli jest intensywna wymiana gazowa - pobieranie dużych ilości dwutlenku węgla (gaz cieplarniany), oraz wydzielanie do atmosfery ogromnych ilości tlenu. Stwierdzono, że jedno drzewo topoli w ciągu lata wydziela w wyniku fotosyntezy taką samą ilość tlenu, co jedno drzewo sosny w ciągu całego roku.
Inną cenną cechą topoli jest jej zdolność do pobierania z podłoża, a następnie bioakumulacji pierwiastków biogennych oraz metali ciężkich, co ma duże znaczenie przy oczyszczaniu i rekultywacji gruntów zniszczonych przez intensywną działalność gospodarczą człowieka.
Szczególną cechą topoli jest łatwość rozmnażania. Często młode drzewa, wyrastające wokół starszych topól nie są wynikiem rozmnażania generatywnego, lecz wegetatywnego - nowe osobniki wyrastają z odrośli korzeniowych. Niektóre gatunki, odmiany i mieszańce topoli można również rozmnażać z fragmentów jednorocznych pędów pociętych na ok. 25-centymetrowe zrzezy. Ta właśnie cecha, podobnie jak w przypadku wierzby, ułatwia zakładanie plantacji energetycznych.
Wostatnich latach zainteresowanie tym rodzajem drzew wciąż wzrasta. Powstają liczne placówki naukowe, zajmuj ące się hodowlą oraz agrotechniką nowych mieszańców. Prace hodowlane nieprzerwanie trwają i zmierzają do uzyskania jeszcze bardziej plennych mieszańców, jeszcze bardziej odpornych na niesprzyjające warunki siedliska niż znane dotąd formy. W 2006 r. w międzynarodowym zespole po raz pierwszy rozpoznano genom drzewa, topoli z gatunku Populus trichocarpa. Umożliwi to lepsze poznanie mechanizmu powstawania drewna - surowca, z którego współczesna gospodarka nie chce zrezygnować.
Obecnie największe znaczenie gospodarcze mają topole uprawiane na plantacjach w tzw. krótkim cyklu, gdzie zbiory biomasy odbywają się w cyklu rocznym lub 2-3-letnim. Plantacje te, podobnie jak plantacje wierzby zakłada się raz, a eksploatuje od 25 do 30 lat. W Polsce pojawiła się w latach 90. możliwość zakładania
plantacji szwedzkiego szybko rosnącego mieszańca osiki z osiką kanadyjską (Populus tremula x tremuloides). Niestety, zainteresowanie uprawą roślin na cele energetyczne było w tamtym czasie niewielkie.
Obecnie do Polski trafiły dwie nowo zarejestrowane odmiany topoli wyhodowanej we Włoszech na bazie topoli kanadyjskiej i kalifornijskiej; Monviso - na gleby lekkie i przepuszczalne, oraz Sirio - na gleby bardziej zwięzłe, gliniaste.
Autor:
dr inż. Elżbieta Karwowska-Marska
konsultant naukowy firmy Hipperpol
Źródło:
-Artykuł pochodzi z Wokół Energetyki luty 2007, Album roślin energetycznych "Topole z plantacji jako surowiec energetyczny"
-http://www.arbolesornamentales.com/Salicaceae.htm
-http://catalpa.fm.interia.pl/
-http://www.hainaultforest.co.uk/3Leaves%20project.htm
-http://gallery.nen.gov.uk/image67019-.html Jeśli zamieszczone informacje/linki są nieaktualne /nieaktywne/ lub pragną Państwo umieścić informacje uzupełniające/linki nieobecne na stronie, prosimy o KONTAKT
