Inwestowanie w rozwój technologii dla pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych takich jak słońce, wiatr, woda, biomasa (ogólnie materia organiczna pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego) czy energia geotermalna staje się powoli koniecznością. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, obok konkurencyjności i ochrony środowiska jest jednym z podstawowych priorytetów w rozwoju polskiej gospodarki. Do 2020 roku ma powstać 2 tys. biogazowni rolniczych o mocy po ok. 1 MW. Władze szacują, że w Polsce możliwa jest roczna produkcja 5-6 mld m3 biogazu, o parametrach gazu ziemnego. Oceniają, że z samych produktów ubocznych rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego można produkować rocznie około 1,7 mld m3 biogazu, co odpowiada około 10 proc. krajowego zużycia gazu. Opłacalność produkcji ma zapewnić nowy system finansowego wspierania wytwarzania prądu z biogazu rolniczego. Według wyliczeń rządu na wybudowanie biogazowni o mocy 2 tys. MW potrzeba 4–5 mld euro (2–2,5 mln euro na 1 MW), a jeśli z biogazu ma powstawać prąd, to trzeba dokupić kogeneratory za 1 mln. Około 50 % kosztów inwestycji ma być sfinansowane pieniędzmi przedsiębiorców, a reszta dotacjami lub preferencyjnymi kredytami. Na zachętę dla inwestorów władze proponują, żeby w przypadku wytwarzania z biogazu prądu w kogeneracji z ciepłem dać producentom prawo do przychodów ze sprzedaży dwóch rodzajów certyfikatów: za produkcję w kogeneracji i za wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.
Wsparcie inwestycji - dotacje na biogazownie
Niezwykle istotnego znaczenia nabiera tutaj możliwość skorzystania przez przedsiębiorców z dostępnych instrumentów wsparcia, w tym z funduszy unijnych. Aby zwiększyć naszą niezależność energetyczną, a jednocześnie zredukować poziom zanieczyszczeń promuje się rozwijanie źródeł odnawialnych oraz wspiera się technologie spalania biomasy i przystosowania odpadów do produkcji energii. W odpowiedzi na coraz bardziej restrykcyjne wymogi Unii Europejskiej polscy rolnicy zaczynają poważnie podchodzić do ochrony środowiska oraz wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Inicjatywy Ministerstwa ułatwią przedsiębiorcom dostęp do zewnętrznego finansowania oraz ma zachęcić do korzystania ze środków unijnych.
Dotychczas przedsiębiorcy otrzymywali na realizację ww. działań dofinansowanie od 20 do 30 proc. zwrotu poniesionych kosztów. W obecnym okresie programowania 2007-2013 istnieje wiele możliwości finansowania projektów energetycznych z zakresu odnawialnych źródeł energii. Na etapie przygotowania inwestycji inwestor będzie musiał pozyskać finansowanie inwestycji, w tym uzyskać pomoc finansową przewidzianą dla inwestycji w zakresie ochrony środowiska i wsparcia rozwoju obszarów wiejskich. W ramach działania na inwestycje w energię odnawialną przeznaczone zostały środki wysokości ponad 2 mld euro. Przedsiębiorcy mogą, w zależności od regionu, ubiegać się o zwrot do 50 proc. poniesionych nakładów. Małe i średnie firmy mogą starać się nawet o 70 proc. dofinansowania.
Wsparcie krajowe
Oto wybrane możliwości pozyskania dotacji: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Działanie 9.1. Wysokosprawne wytwarzanie energii - wspierane będą inwestycje:
· w zakresie przebudowy i budowy jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu spełniające wymogi wysokosprawnej kogeneracji
· projekty dotyczące skojarzonego wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych i nieodnawialnych
· budowy przyłączy jednostek wytwarzania skojarzonej energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł wysokosprawnej kogeneracji do najbliższej istniejącej sieci, spełniającej techniczne i ekonomiczne warunki przyłączeniowe.
Minimalna kwota wsparcia to 10 mln, a maksymalna 30 mln.
Intensywność wsparcia zależna jest od wielkości przedsiębiorstwa oraz lokalizacji inwestycji może wynieść od 30 do 70% kosztów kwalifikowanych projektu (mapa pomocy regionalnej)
Działanie 9.4. Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych - wspierane będą inwestycje:
· w zakresie budowy jednostek wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła ze źródeł odnawialnych
· dotyczące budowy lub zwiększania mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej wykorzystujących energię m.in.biogazu i biomasy
· dotyczące budowy lub zwiększania mocy jednostek wytwarzania ciepła przy wykorzystaniu energii geotermalnej lub słonecznej
· w zakresie wytwarzania ze źródeł odnawialnych energii w kogeneracji w układach nie spełniających kryterium wysokosprawnej kogeneracji tylko w takich jednostkach, w których wskaźnik skojarzenia (moc elektryczne do mocy cieplnej) jest większy niż 0,45 (w ocenie tych projektów będą brane pod uwagę wyłącznie dane dot. energii elektrycznej)
· przyłącza jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE do najbliższej istniejącej sieci
Minimalna wartość projektu:
· 20 mln PLN
· 10 mln PLN dla inwestycji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biomasy, biogazu oraz w zakresie budowy lub rozbudowy małych elektrowni wodnych
Maksymalna kwota wsparcia 40 mln PLN
Intensywność wsparcia zależna jest od wielkości przedsiębiorstwa oraz lokalizacji inwestycji może wynieść od 30 do 70% kosztów kwalifikowanych projektu (mapa pomocy regionalnej)
Działanie 9.6 Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych - wspierane będą:
· inwestycje w obszarze przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej w zakresie niezbędnym do umożliwienia dostarczania do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego energii produkowanej ze źródeł odnawialnych
· budowa i modernizacja przyłączy jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
Wydatki kwalifikowane mogą dotyczyć tylko kosztów zwiększenia mocy przesyłowej sieci do poziomu odpowiadającego mocy przyłączanych jednostek wytwarzania energii z OZE. Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych na poziomie projektu 85% , minimalna wartość projektu 20 mln PLN
Działanie 10.3 Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii ( pomyślane na ułatwienie i zmniejszenie kosztów nabywania urządzeń do budowy jednostek wytwarzania paliw i energii ze źródeł odnawialnych, o których mowa w działaniach 9.1, 9.4 i 9.5). W ramach działania wspierane będą:
· budowa nowoczesnych linii technologicznych wytwarzających urządzenia wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych oraz biokomponentów i biopaliw
· inwestycje polegające na budowie zakładów produkujących urządzenia do wytwarzania
o energii elektrycznej m.in. z biogazu i biomasy
o ciepła przy wykorzystaniu biomasy
o energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji przy wykorzystaniu wyłącznie m.in. biomasy
o biokomponentów oraz biopaliw ciekłych, stanowiących samoistne paliwa, z wyłączeniem urządzeń do produkcji biopaliw stanowiących mieszanki z paliwami ropopochodnymi, produkcji bioetanolu z produktów rolnych oraz czystego oleju roślinnego.
Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN, maksymalna kwota wsparcia: 30 mln PLN Intensywność wsparcia zależna jest od wielkości przedsiębiorstwa oraz lokalizacji inwestycji może wynieść od 30 do 70% kosztów kwalifikowanych projektu (mapa pomocy regionalnej)
Wsparcie regionalne
Inwestycje dotyczące odnawialnych źródeł energii można sfinansować również z programów regionalnych. Nie wszystkie województwa wyszczególniły specjalne działania na wsparcie inwestycji z zakresu odnawialnych źródeł energii dla przedsiębiorstw. W niektórych województwach istnieje możliwość wsparcia takich projektów z działań dotyczących ochrony środowiska, pozostałe natomiast nakazują startować firmom do konkursów wraz z innymi inwestycjami przedsiębiorstw. Co do zasady projekty o niższej wartości (mniej niż 20 mln PLN oraz w przypadku wytwarzania energii elektrycznej z biomasy lub biogazu) mogą otrzymać wsparcie na nową inwestycję w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii z 16 Regionalnych Programów Operacyjnych wdrażanych na poziomie poszczególnych województw. Wszystkie regiony stosują konkursową procedurę wyłaniania dofinansowywanych operacji dla przedsiębiorstw. O wyborze konkretnego Regionalnego Programu Operacyjnego decyduje lokalizacja inwestycji (zdarza się również, iż konieczna jest siedziba Wnioskodawcy na terenie danego województwa). Przykładowo – - jeśli firma będzie chciała wybudować biogazownie w Jaśle (woj. podkarpackie) o wartości 5 mln złotych, należy skorzystać z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego.
Generalnie regionalne programy wspierają:
· budowę małych i średnich jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu o wartości do 10 mln PLN
· budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury służącej do produkcji i przesyłu i energii odnawialnej o wartości do 20 mln PLN
· inwestycji wykorzystujących nowoczesne technologie oraz know how w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii o wartości do 20 mln PLN
· budowy i modernizacji sieci elektroenergetycznych umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych o wartości do 20 mln PLN
Tabela:
Możliwości finansowania inwestycji z funduszy unijnych z zakresu odnawialnych źródeł
Województwo
Nazwa działania, poddziałania
1. Wielkość wsparcia w wydatkach kwalifikowanych na poziomie projektu (%)
2. Min. i/lub maks. kwota wsparcia
Beneficjent
Najbliższe konkursy
Dolnośląskie
5.1 Odnawialne źródła energii (jedynie odnawialne źródła energii oparte o wodę, w tym także geotermalną oraz biomasę)
1. Zgodnie z zmpr.* 40-60% k.k.*
2. od 300 tys. do 10 mln PLN
Podmioty gospodarcze prowadzące działalność w ramach sekcji D działu 35, grupy 35.1 (wyłącznie klasa 35.11) i 35.3 PKD
II kwartał 2010 r.
Kujawsko - pomorskie
5.2 Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw
5.2.1. Wsparcie inwestycji mikroprzedsiębiorstw
5.2.2. Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw
1. Projekty objęte pomocą publiczną 50%
2. Maks. dla przedsiębiorstw:
a) mikro (5.2.1), których nie dotyczy i dotyczy pp.* do 70% k.k
b) (5.2.2) objętych i nieobjętych p.p.
• mikro do 70% k.k.
• małych do 60% k.k.
• średnich i dużych do 50% k.k.
2. Dla poddziałań 5.2.1 i 5.2.2 na terenach objętych PROW (oś priorytetowa 3, działanie 3.4 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw) więcej niż 300 tys. zł
Przedsiębiorstwa mające siedzibę i prowadzące działalność na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, działające min. 12 miesięcy
III kw. (dla 5.2.2),
IV kw. (dla 5.2.1)
Lubelskie
1.4 Dotacje inwestycyjne w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska oraz w zakresie odnawialnych źródeł energii (schemat B)
1. Zgodnie z zmpr. dla przedsiębiorstw:
• mikro i małych 70% k.k., (w RPO jest napisane tu 65%)
• średnich 60% k.k. (w RPO napisane jest 55% - wydaje mi się że jest to błąd zapisu w RPO, bo z mapy wynika 70 dla mikro i małych i 60% dla dużych)
2. Min. 85 tys. zł, maks. 4 mln zł
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
11.2009 r.
Lubuskie
3.2 Poprawa jakości powietrza, efektywności energetycznej oraz rozwój i wykorzystanie OZE
1. Projekty objęte pomocą publiczną 50%
2. Zgodnie z zmpr. od 50-70% k.k.
3. Nd.
Przedsiębiorstwa (MŚP i duże)
Bd.
Łódzkie
2.9 Odnawialne źródła energii
1. Zgodnie z zmpr. od 50-70% k.k.
2. Nd.
Przedsiębiorstwa (MŚP i duże)
Bd.
Małopolskie
7.2 Poprawa jakości powietrza i zwiększenie wykorzystania OZE
1. Zgodnie z zmpr. od 50-70% k.k.
2. Min. 20 tys. zł, maks. 5 mln zł
Przedsiębiorstwa (MŚP i duże)
Bd.
Mazowieckie
4.3 Ochrona powietrza, energetyka
1. Zgodnie z zmpr. od 30-60% k.k.
2. Nd.
Przedsiębiorstwa (MŚP i duże)
8.09-8.10.2009 r.
Opolskie
1.3 Innowacje, badania, rozwój technologiczny
1.3.2 Inwestycje w innowacje w
przedsiębiorstwach
1. Zgodnie z zmpr. dla przedsiębiorstw:
• mikro, małych 70% k.k.
• średnich 60% k.k.
2. Dla przedsiębiorstw:
• mikro od 800 tys. zł do 5 mln zł
• dla pozostałych od 200 tys. do 5 mln zł
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
17.11-30.11.2010 r. (dla 1.3.2-2)
Podkarpackie
1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości
(schemat B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne)
1. Zgodnie z zmpr. dla przedsiębiorstw:
• mikro, małych 70% k.k.
• średnich 60% k.k.
2. Maks. dla przedsiębiorstw:
• mikro i małych - 800 tys. zł,
• średnie - 1,2 mln zł
• dla projektów bardziej innowacyjnych do 5,6 mln zł
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
05. 2010 r.
Podlaskie
1.4. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw
1.4.1 Mikroprzedsiębiorstwa
1.4.2 Małe i średnie przedsiębiorstwa
1. Zgodnie z zmpr. dla przedsiębiorstw k.k.
• mikro, małych 70%, k.k.
• średnich 60%. k.k.
• MŚP w przypadku de minimis 50% k.k.
2. Maks.:
• mikro 500 tys. zł,
• małych i średnich 4 mln zł
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
Dla
Mikroprzesiębiorstw (1.4.1) 11-12. 2009 r.
Pomorskie
1.1 Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
1.1.1 Mikroprzedsiębiorstwa
1.1.2 Małe i średnie przedsiębiorstwa
1. Zgodnie z zmpr. dla przedsiębiorstw:
• mikro, małych do 60% k.k
• średnich do 50% k.k.
2. Maks., co do zasady, dla przedsiębiorstw:
• mikro 200 tys. zł
• małych i średnich 800 tys. zł
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
Dla mikroprzedsiębiorstw (1.1.1) 03.09-05.10.09
Śląskie
1.2 Mikroprzedsiębiorstwa i MŚP
1.2.1 Mikroprzedsiębiorstwa
1.2.2 Małe i średnie przedsiębiorstwa
1.2.4 Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
1. Zgodnie z zmpr. dla
przedsiębiorstw:
• małych 60% k.k.
• średnich 50% k.k.
2. Maks. dla przedsiębiorstw:
• mikro 200 tys. zł
• małych i średnich 750 tys. zł
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
Bd.
Świętokrzyskie
1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw
1. Maks. 50% k.k., 70% dla mikro
2. Maks dla przedsiębiorstw:
• mikro - 1,5 mln zł,
• małych - 2,4 mln zł,
• średnich - 3,99 mln zł.
Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
Bd.
Warmińsko - mazurskie
6.2.1 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (budowa urządzeń i instalacji w dziedzinie energii słonecznej i biomasy oraz energetyki geotermalnej)
1. Zgodnie z zmpr. od 50-70%
2. Dla beneficjentów objętych PROW i realizujących projekty
na obszarach objętych PROW min. to 4 mln zł
Przedsiębiorstwa (MŚP i duże)
IV kwartał 2009 r. (21*.09.2009)
Wielkopolskie
3.7 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii
1 Zgodnie z zmpr. od 40-60% k.k.
2. Nd.
Przedsiębiorstwa (MŚP i duże)
Bd.
Zachodniopolskie
4.1 Energia odnawialna i zarządzanie energią
1. Projekty objęte pomocą publiczną w 40%
2. 40% k.k w przypadku pomocy publicznej, 50% k.k. jeżeli nie dotyczy pomocy publicznej, 60%k.k. w przypadku projektów zlokalizowanych wyłącznie na terenie gmin o niekorzystnej sytuacji społeczno-gospodarczej zgodnie z załącznikiem 6 do RPO WZ (nie dotyczy projektów objętych p.p., dla których wysokość dofinansowania określona jest w odrębnych przepisach) 40% k.k. w przypadku przedsięwzięć objętych p.p.
3. Nd.
Duże przedsiębiorstwa
JST
Bd.
gdzie:
* kk. – koszty kwalifikowane projektu
* zmpr. – Zgodnie z mapą pomocy regionalnej*.
* pp – pomoc publiczna
* Nd. – nie dotyczy
* B.d. – brak danych
Mapa pomocy regionalnej na lata 2007-2013:
· 30% dla woj. mazowieckiego (od 1.01.2011 do 31.12.2013)
· 40% dla woj. śląskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego i pomorskiego,
· 50% dla pozostałych województw.
Premie dla MŚP, które dolicza się do poziomu pomocy regionalnej
· małe i średnie przedsiębiorstwa + 20% kosztów kwalifikowanych
· średnie przedsiębiorstwa +10% kosztów kwalifikowanych
Źródło: Łukasz Skiba Management & Consulting Group
Biogaz jest opłacalny?
To pytanie na które już mam nadzieję odpowiedziałam powyżej. Dzięki wprowadzeniu odpowiednich przepisów w latach 2004-2007 co oku w Kajach Unii Europejskiej produkcja gazu w biogazowniach wzrasta o ponad 50%. Dodam tylko, że w Niemczech działa ok. 4 tysięcy biogazowi i bardzo dobrze sobie radzą - zapewniają elektryczność około 3 mln gospodarstw domowych. W znowelizowanej ustawie o prawie energetycznym zakłada się, że od 1 stycznia 2010 roku zostaną wprowadzone usprawnienia w systemie wsparcia dla produkcji biogazu rolniczego. Nowelizacja wprowadza dwa rodzaje certyfikatów:
- dla biogazu przeznaczonego do sieci gazowej (tylko biogaz rolniczy)
- dla biogazu pozyskiwanego z biomasy i przeznaczonego do produkcji energii elektrycznej w skojarzeniu z produkcją ciepła w wysoko sprawnych jednostkach kogeneracji.
W tym przypadku producent będzie mógł uzyskać dwa rodzaje certyfikatów – zielony ( energia z OZE) oraz żółty (kogeneracyjny).Dotyczy to zarówno biogazu rolniczego jaki i uzyskiwanego z komunalnych odpadów, osadów ściekowych , wysypisk śmieci.
Biogaz to paliwo pozyskiwane na drodze procesów biochemicznych z biomasy. Polska, z punktu widzenia pozyskiwania substratów jest wymarzonym rynkiem dla produkcji energii z biogazu. Biomasę a szczególnie odpady organiczne można obecnie pozyskać za darmo a często nawet istniałaby możliwość zarabiania na ich utylizacji. To co wyróżnia biogaz wśród innych rodzajów energii odnawialnej pozyskiwanej z biomasy to możliwość zastosowania materiałów które wymagają utylizacji np. odpady poubojowe. Do surowców odnawialnych nadających się do zastosowania należą tak szeroko zakrojone produkty jak: nawozy naturalne (np: gnojowica, obornik), odpady z produkcji rolnej (np: odpady zbożowe, odpady pasz), rośliny energetyczne (np: kukurydza, pszenżyto, pszenica, jęczmień, rzepak, lucerna, trawa sudańska, burak pastewny, burak cukrowy, ziemniak). Można również przetwarzać na biogaz odpady organiczne i czyste chemicznie odpady organiczne np: odpady warzyw i owoców, odpady z produkcji żelatyny, skrobi, odpady z piekarni, cukierni, odpady tłuszczy i serów z mleczarni, wytłoki owoców i warzyw, wywar gorzelniany, wysłodziny browarniane, odpady poubojowe jak i również odpady żywności ze stołówek, restauracji, gliceryna itd. Szczególne zainteresowanie budzi w Polsce wykorzystywanie osadów ściekowych z komunalnych lub oczyszczalni ścieków.
Budową biogazowi, oprócz rolników, zainteresowany jest także przemysł spożywczy, mający problem z utylizacją odpadów (np: mleczarnie, piekarnie, gorzelnie, zakłady piwowarskie, producenci przetworów owocowych, zakłady ziemniaczane, zakłady przetwórstwa mięsnego) jak i również lokalne władze chcące rozwiązać problem z utylizacją odpadów lub zaopatrzeniem w energię. Nie można zapominać, że biogazownie to również nowe miejsca pracy przy produkcji substratów, budowie i obsłudze, oraz nowe firmy dostarczające przychody do budżetu lokalnych władz.
Biogazownie rolnicze produkują energię w sposób wysoce efektywny. Skojarzona produkcja energii cieplnej oraz elektrycznej pozwala na osiągnięcie sprawności przetworzenia energii zawartej w biogazie nawet do około 87 % z czego 37 % stanowi energia elektryczna natomiast 50 % energia cieplna, które praktycznie bez strat mogą być wykorzystywane. Idealnie nadają się zatem do efektywnego, zdecentralizowanego zaopatrzenia w energię, na przykład obszarów wiejskich, ponieważ mają niskie straty na przesyle, a brak inwestycji w istniejące sieci oraz możliwość wykorzystania powstałego ciepła na miejscu czynią je bardzo atrakcyjnymi dla inwestorów. Opłacalność produkcji energii z biogazu jest uwarunkowana przede wszystkim zyskami z jej sprzedaży, kosztami eksploatacyjnymi (głównie kosztami pozyskiwania substratów oraz napraw i remontów) jak i kosztami inwestycyjnymi – na które jak pisałam wcześniej można pozyskać spore środki.
Aby pobudzić rynek do inwestycji w eko-biznes należy wprowadzić stabilny i przewidywalny system certyfikatów dla biogazu, który będzie skutkował opłacalnością inwestycji i rozwojem tej gałęzi energetyki odnawialnej w Polsce. Warto podkreślić, że najważniejszymi korzyściami jakie płyną z rozwoju biogazowi rolniczych jest bez wątpienia przebudowa strukturalna energetyki w oparciu o zrównoważony rozwój rolnictwa energetycznego, a co za tym idzie napływ prywatnego kapitału na obszary wiejskie. Nie bez znaczenia jest także bezpieczeństwo dostaw energii z odnawialnych źródeł energii, innowacyjne rozwiązania oparte na wysoko sprawnej kogeneracji. Biogazownie z racji korzyści jakie przynoszą, zwłaszcza w zakresie ochrony środowiska ( chociażby utylizacja odpadów, redukcja emisji dwutlenku węgla), są bardzo pożądane, wspierane przez system dotacji unijnych oraz innych instrumentów finansowych, przewidzianych dla inwestycji ochrony środowiska. Korzyści finansowe wynikające ze sprzedaży energii odnawialnej, gwarancja jej stałej ceny oraz ciągle wzrastający na nią popyt, wciąż przyciągają wielu potencjalnych inwestorów.
Iwona Polok
Dyrektor Komunikacji Marketingowej i PR
Management & Consulting Group
